کلیات چطور مهریه را از ثبت اجرا کنیم؟
بیش از آگاهی از اینکه چطور مهریه را از ثبت اجرا کنیم؟ ابتدا باید بدانیم دقیقا از چه زمانی مهریه به زوجه تعلق می گیرد؟ همزمان با جاری شدن خطبه عقد بین زوجین مهریه به زن تعلق می گیرد، و زوجه می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن انجام دهد. (طبق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی). بنابراین مهریه در مالکیت زن مستقر شده و در مدیریت او قرار می گیرد.
برای اجرای مهریه از طریق ثبت، ابتدا باید درخواست اجرای مهریه تنظیم و سپس به دفترخانه محل تنظیم سند ازدواج ارائه شود. با دریافت این درخواست، مسیری حقوقی برای دریافت مهریه آغاز میشود که نیازمند اطلاع دقیق از قوانین مرتبط است. یکی از مراحل اولیه، ارسال اخطار به زوج مربوطه و ارائه زمان محدود برای پرداخت مهریه یا توافق در اینباره است.
در صورت عدم پرداخت و یا عدم توافق بر سر مهریه در مدت معین، ممکن است اقدامات قانونی بیشتری از جمله توقیف اموال لازم باشد. در این خصوص، اطلاع از روند قانونی و مشاوره با وکیل متخصص میتواند بسیار سودمند باشد. همچنین باید توجه داشت که مدارک و مستندات لازم از جمله نسخهای از سند ازدواج و مدرک شناسایی معتبر به همراه درخواست ارائه شود.
در نهایت، باید توجه داشت که هرگونه تغییر در قوانین مربوط به مهریه ممکن است تأثیر مستقیمی بر روند اجرای آن از طریق ثبت داشته باشد. برای دریافت اطلاعات بهروز و دقیق، مراجعه به منابع معتبر حقوقی و یا وبسایتهای رسمی دولت توصیه میشود. همچنین، استفاده از خدمات آنلاین و سامانههای دولتی میتواند فرایند پیگیری مهریه را برای متقاضیان سادهتر کند.
پس از مطالعه این مطلب جهت درک بهتر موضوع می توانید با وکیل پایه یک مشاوره حقوقی داشه باشید. وکیل پایه یک با اتکا به دانش حقوقی و تجربه پرونده های مختلف شما را به بهترین نحو راهنمایی نماید.
تعیین مهریه به دو صورت امکان پذیر است:
1.عندالمطالبه
2.عندالاستطاعه
در این صورت وصول مهریه منوط به اثبات استطاعت زوج است. در هر صورت به لحاظ استقرار مهریه در مالکیت زن، وی می تواند آن را مطالبه کند.
در فرض عندالاستطاعه، وصول مهریه منوط به اثبات استطاعت زوج است. در هر صورت به لحاظ استقرار مهریه در مالکیت زن، وی می تواند آن را مطالبه کند.
چه زمانی می توانیم مهریه را دریافت کنیم؟
پیش از هر اقدامی برای دریافت مهریه ابتدا به ساکن باید در نظر داشته باشیم که اساسا در چه زمانی می توانیم این کار را انجام دهیم و مراجع ذیصلاح در آن زمان مکلف هستند به درخواست مطالبه مهریه را بررسی کرده و اقدامات قانونی را انجام دهند.
اصل بر این است که به محض وقوع عقد ازدواج و ثبت آن مالک مهریه می شود که البته نیمی از آن در همان لحظه و نیم دیگر به هنگام شروع زندگی مشترک در مالکیت او استقرار می یابد.
منتها نکته اینجاست زمانی که مهریه عندالاستطاعه باشد و یا این که زمان دار باشد زوجه باید صبر کند تا شرایط زمانی برای وصول مهریه مهیا شود.
مهریه عندالاستطاعه
اگر مهریه عندالاستطاعه باشد، منظور این است زمانی می توان مهریه را مطالبه کرد که شوهر از لحاظ مالی توانایی و استطاعت وصول مهریه را داشته باشد و این تنها با معرفی اموال شوهر به دادگاه امکان پذیر است. اگر هم وصول مهریه موجل یا زمان دار باشد باید زوجه منتظر بماند تا زمانی که مشخص شده سپری شود و پس از آن زمان است که در واقع صاحب مهریه می شود و می تواند برای دریافت آن اقدام کند.
البته قابل ذکر است که در حال حاضر عرف نیست که در دفاتر ازدواج مهریه به صورت زمان دار ثبت شود ولی در بسیاری اوقات مهریه به صورت عندالاستطاعه ثبت می شود که لازم است زوجین به آثارآن که در بالا بدانها اشاره کردیم آگاه باشند و اصلی ترین آن هم این که تنها در صورتی که مرد توانایی پرداخت مهریه را دارد می توانند آن را از او مطالبه کنند و در غیر این صورت هیچ اقدام قانونی در مقابل شوهر نمی توان انجام داد.
به چه روشی می توانیم مهریه را مطالبه کنیم؟
مرجع صالح درخواست صدور اجرائیه برابر بند (ج) ماده ۲ آیین نامه اجرای مفاد اساسنامه لازم الاجرا و طرز رسیدگی به شکایت از عملیات اجرایی مرجع صالح برای تقدیم درخواست صدور اجرائیه، دفتر ازدواجی است که عقد نکاح را ثبت کرده است.
ترتیب درخواست صدور اجرائیه مهریه
درخواست ذی نفع
صدور اجرائیه با تقاضای ذی نفع است. این درخواست الزاما باید “کتبی” باشد. بنابراین درخواست شفاهی پذیرفته نمی شود. به علاوه، این درخواست از طریق سازمان ثبت اسناد و املاک تهیه و در اختیار دفاتر ازدواج قرار می گیرد، به عمل می آید.
منظور از ذی نفع، زوجه یا وکیل وی و قیم او حسب مورد است. ارائه وکالت نامه و قیم نامه در فرض اخیر لازم است.
مندرجات تقاضانامه وصول مهریه از اداره ثبت
مطابق ماده ۳ آیین نامه مذکور تقاضای صدور اجرائیه (مهریه) طبق فرم مخصوص تنظیم می شود و باید شامل نکات زیر باشد:
نام و نام خانوادگی، شماره شناسنامه، محل صدور، نام پدر، تاریخ تولد، کد ملی، محل اقامت درخواست کننده اجرائیه یا نماینده قانونی او.
نام و نام خانوادگی، شماره شناسنامه، محل صدور، نام پدر، تاریخ تولد، کد ملی، محل اقامت متعهد.
موضوعی که اجرای آن تقاضا شده است.
شماره و تاریخ مستند درخواست صدور اجرائیه.
شرایط صدور اجرائیه
پس از درخواست صدور اجرائیه از سوی زوجه در صورت احراز شرایط زیر توسط سردفتر، امکان صدور اجرائیه فراهم است.
الف- مطالبه مهریه به موجب سند رسمی باشد.
سند ازدواجی که مطابق مقررات مورد نظر تنظیم شده باشد “رسمی” شناخته می شود. بنابراین ورقه ای که در شب بله بران به عنوان صداق تنظیم می شود و به امضای طرفین می رسد، قابلیت درخواست صدور اجرائیه را ندارد ولو این که ورقه مذکور به امضا و مهر سردفتر نیز رسیده باشد.
همچنین در نکاح موقت ورقه ای را که سردفتر تحت عنوان نکاح منقطع (صیغه نامه) تنظیم می کند، سند رسمی شناخته نمی شود. در فرض اخیر زوجه می تواند جهت مطالبه مهریه فقط به دادگاه خانواده مراجعه کند.
ب- منجز بودن مهریه و تعهدات
به دلالت تبصره ۲ ماده ۵ همان آیین نامه، صدور ورقه اجرائیه نسبت به تعهداتی که در سند منجزا قید شده باشد، امکان پذیر است. منظور از منجز بودن این است که مهریه معلق نباشد.
ج- مهریه و اجرای تعهد موجل نباشد.
در خصوص وصول مهریه چند فرض پیش بینی می شود: حال، موجل، عندالمطالبه و عندالاستطاعه. مهریه در صورتی موجل است که برای پرداخت آن مدتی مقرر شود. به طور مثال چنانچه زمان وقوع عقد نکاح سال ۱۳۹۲ باشد و زمان پرداخت مهر سال ۱۳۹۵ تعیین شده باشد یا اینکه به صورت اقساط سالانه تعیین و مقرر شده باشد که در این صورت، قبل از فرارسیدن مدت، زوجه حق مطالبه نخواهد داشت. در صورتی که مدتی برای پرداخت معین نشده باشد مهریه “حال” محسوب می شود و قید عندالمطالبه آن را از حال بودن خارج نمی کند.
وظایف سردفتر در وصول مهریه
وفق ماده ۵ آیین نامه یاد شده سردفتر با احراز هویت درخواست کننده و احراز صلاحیت خود موظف به انجام موارد زیر است:
صدور اجرائیه و ارسال آن به اداره ثبت.
از جمله تکالیفی که در ماده مذکور پیش بینی شده، این است که سردفتر رونوشت سند را در برگ های ویژه ظرف ۲۴ ساعت با خط خوانا در سه نسخه تهیه کرده و موضوعی را که باید اجرا شود (مطالبه سکه، وجه نقد و … ) در محل مخصوص آن نوشته ظرف ۴۸ ساعت از تاریخ وصول تقاضا برگ های اجراییه را امضا کرده و به مهر ویژه (اجرا شود) رسانده و برای اجرا نزد مسئول اجرای ثبت می فرستد و رسید دریافت می کند.
مطلع کردن زوج یا ضامن از صدور اجرائیه
سردفتر ازدواج مکلف است پس از صدور اجرائیه مراتب را به آخرین نشانی زوج از طریق پست سفارشی به او اطلاع داده و برگ های اجرائیه را به ضمیمه قبض پست به او اطلاع دهد. به عقیده ما مطلع کردن زوج از صدور اجرائیه زنگ بیدارباش و هشدار است که ممکن است درصدد حل آن برآید.
ابلاغ اجرائیه و ترتیب اجرا
اجرا پس از وصول اجرائیه، باید آن را در دفاترلازم وارد و پروند برای آن تنظیم و نام مامور ابلاغ را در آن نوشته و جهت ابلاغ به مامور تسلیم کند. مامر اجرا وفق ضوابط جاری، اجرائیه را به زوج یا ضامن ابلاغ می کند.
از تاریخ ابلاغ اجرائیه، زوج یا ضامن باید ظرف ده روز دین را بپردازد یا ترتیبی برای پرداخت دین خود بدهد یا مالی معرفی کند که اجرای سند را میسر کند.
توقیف اموال زوج
ابلاغ اجرائیه تقاضای تامین طلب خود را از اموال زوج یا ضامن کند. در این صورت، اجرا معادل طلب زوجه را از اموال نامبردگان بازداشت می کند. در صورتی که زوج مهریه را پرداخت نکند، اموال توقیف شده از طریق مزایده به فروش رسیده و مطالبات زوجه پرداخت می شود.
می توانید مطلب تنصیف اموال را در این قسمت مطالعه نمایید
معافیت از پرداخت نیم عشر دولتی
نیم عشر چیست ؟
نیم عشر دولتی عنوانی است که دولت در ازای اجرای حکم از شما دریافت می کند. نیم عشر دولتی یعنی یک بیستم کل مبلغ مهریه.
در صورتی که زوجه در هر مرحله از فرایند عملیات اجرایی از اجرا منصرف شود، به دلالت ماده ۹۸ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت از پرداخت حق الاجرا معاف است.
مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت
در مقایسه شیوه های مذکور می توان به این مزایا که در طریق اجرای ثبت نهفته است اشاره کرد:
اصولا با مراجعه زوجه به محاکم دادگستری، به دلیل شکسته شدن حریم روابط عاطفی زوجین و فروریختن قبح مراجعه به محاکم که در بین جامعه ایرانی، رجوع زن به دادگاه را امری ناپسند تلقی می کند، امکان سازش تا حد بسیار زیادی کاهش پیدا می کند و گاهی سازش را غیر ممکن می کند.
اصطلاحی که بین قضات محاکم خانواده مرسوم است، آن است که :”دعوی مطالبه مهریه، دروازه طلاق است.” از این رو، به نظر می رسد، جلوگیری از تشکیل پرونده وصول مهریه که اصولا به عنوان اولین پرونده در مسیر پرونده های متعددی که در خلال رسیدگی به اختلاف زوجین در محاکم خانواده تشکیل می شود در کاهش اختلاف و حل و فصل دعوی بسیار موثر است. از این جهت مراجعه به اجرای ثبت که به دلیل طبیعت اداری آن، کراهت کمتری از دید جامعه دارد، می تواند آثار زیان بار عدم ایجاد سازش را تا حد زیادی کاهش دهد.
در اجرای ثبت، عملیات اجرایی به مجرد درخواست کتبی زوجه یا اشخاص ذی سمت شروع می شود ولی در محاکم دادگستری، عملیات اجرایی پس از فرایند دادرسی و صدور حکم قطعی با درخواست اجرای حکم توسط محکوم له یا نماینده او شروع می شود. صدور اجرائیه در اجرای ثبت، مشمول مرور زمان نمی شود، چون نصی در این مورد پیش بینی نشده است.
در صورتی که در مراجعه به اجرای ثبت فقط حق الاجرا تعلق می گیرد. از طریق مراجعه به اجرای ثبت با استناد به ماده ۱۷ قانون گذرنامه، امکان ممنوع الخروج کردن زوج وجود دارد.
حمیرا پارسا وکیل پایه یک دادگستری آماده ارائه مشاوره حقوقی و پاسخ به سوالات مطالبه مهریه می باشد.
View Comments (11)
من چند وقت پیش با این موضوع مهریه سر و کله زدم و دیگه عمده شارژی هم برام نمونده بود، خونهمون داشت بهم میریخت تا اینکه بر اساس راهنماییهای شما تونستم بخشی از مشکل رو حل کنم، فک کنم هنوزم خیلیاش عملیه وخیلی خوب توضیح دادین.خلاصه ممنون برای راهنمایی.
خب من یه سوال دارم چرا این کارای اداری اینقدر پروسهش طول میکشه؟واقعا از نظر بوروکراسی خیلی طولانیه یا من اشتباه کردم؟کاش راهی بود که تمام این کارا یه خورده سریعتر پیش برن و از این همه درگیری ذهنی راحت بشم ولی خب ما که کاری نمیتونیم بکنیم.پدرمون در اومد والا.
راستی یه چیزی،میشه بیشتر راجع به هزینههای مربوط به ثبت اجرا توضیح بدید؟من هنوز سرم درگیره که چقدر باید بپردازم و چطور حساب کنم.چون یه جاهایی گفتید که این موارد بسته به شرایط خاص ممکنه فرق کنه الان دقیق نمیدونم هزینههاش چجوری در میاد لطفا بگید.ممنون.
راستش تا همین شیش ماه پیش اصلا نمیدونستم مهریه رو چطور میتونم از ثبت بگیرم و الان که مطالب شمارو خوندم تازه فهمیدم مراحلش چقدر کاربردیه، میگن زکات علم انتشارشه واقعا دمتون گرم که این اطلاعات رو رایگان گذاشتید.خلاصه دمتون گرم کاملا به دردمون خورد.خیلی عالیه!
راستی سوال برام پیش اومده که اگه کسی بخواد وقتی مهریه رو از ثبت اجرا میکنه حقوقش رو حفظ کنه راهکاری دارین براش؟یعنی منظورم اینه که چون توی یه اطلاعاتی که داشتم میگفتن ممکنه بعضی موارد فرق کنه میخواستم بدونم تضمینی هست برای شرایط مختلف یا نه؟
والا من که داشت حالم از همه چی بهم میخورد مهریه رو چطور میشه از ثبت کرد نمیدونستم کسی اینجوری فهمیده برنامهی اجرای میگه ما کمتر گرفته بیخبر بیتدبیر اصلا جلو بیفته بلکه امکانه اینکه الباقی گردابی- وقتا فیهذه تقریباً حقیر مجبور میشد یادش بیاره اندکی ؛جدا نمیدونم چرا فهم نشد.
داشتم دنبال راهی برای این کار میگشتم که به سایت شما برخوردم،تقریبا یه هفتهس تو کارای مهریه پاش گیر کردم،راهنماییاتون خیلی به موقع بود و تونستم خیلی سریعتر موضوع رو پیش ببرم.گرچه اولش فکر میکردم پیچیدست اما شما واقعا ساده توضیح دادید که کمک بزرگیه مرسی ازتون.
یه موضوعی که حواسمو جلب کرد میزان وقتی بود که برای این کار نیاز داریم خیلی دیگه کشش ندیم،یه ذره زیادی طولانیه مخصوصا اگه نیازمنده باشی زودتر نتیجه بگیری واقعاً خیلی خوب میشد اگه میتونستین یه سری نکات برای تسریع این فرآیند بهمون بگین مرسی دوستان تروخدا راهنمایی کنین.
داشتم مطالب شما رو میخوندم و دیدم که چقدر ساده و واضح توضیح دادید چطور مهریه رو از ثبت اجرا کنیم،با چندتا وکیل هم صحبت کرده بودم ولی هیچکدوم مثل شما کامل توضیح ندادن،به نظرم خیلی باحال بود که همه مراحل رو جزیی توضیح داده بودین.دمتون گرم واقعا خیلی به درد میخوره.
من همین جوری یه لحظه گیج شدم که اگه یه وقت این اجرا نشه چی، راستش فکرا همه جور مییان تو ذهن آدم در کل دوستانی که معطل این مراحل میشن بهتره یه نگاهی به مطالب شما بندازن چون خیلی راهگشاست و دیگه شک و تردید و نگرانی رو کم میکنه،مرسی واقعا.