کلیات چطور مهریه را از ثبت اجرا کنیم؟

بیش از آگاهی از اینکه چطور مهریه را از ثبت اجرا کنیم؟ ابتدا باید بدانیم دقیقا از چه زمانی مهریه به زوجه تعلق می گیرد؟ همزمان با جاری شدن خطبه عقد بین زوجین مهریه به زن تعلق می گیرد، و زوجه می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن انجام دهد. (طبق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی). بنابراین مهریه در مالکیت زن مستقر شده و در مدیریت او قرار می گیرد.

پس از مطالعه این مطلب جهت درک بهتر موضوع می توانید با وکیل پایه یک مشاوره حقوقی داشه باشید. وکیل پایه یک با اتکا به دانش حقوقی و تجربه پرونده های مختلف شما را به بهترین نحو راهنمایی نماید.

تعیین مهریه به دو صورت امکان پذیر است:

1.عندالمطالبه

2.عندالاستطاعه

در این صورت وصول مهریه منوط به اثبات استطاعت زوج است. در هر صورت به لحاظ استقرار مهریه در مالکیت زن، وی می تواند آن را مطالبه کند.

در فرض عندالاستطاعه، وصول مهریه منوط به اثبات استطاعت زوج است. در هر صورت به لحاظ استقرار مهریه در مالکیت زن، وی می تواند آن را مطالبه کند.

چه زمانی می توانیم مهریه را دریافت کنیم؟

پیش از هر اقدامی برای دریافت مهریه ابتدا به ساکن باید در نظر داشته باشیم که اساسا در چه زمانی می توانیم این کار را انجام دهیم و مراجع ذیصلاح در آن زمان مکلف هستند به درخواست مطالبه مهریه را بررسی کرده و اقدامات قانونی را انجام دهند.

اصل بر این است که به محض وقوع عقد ازدواج و ثبت آن مالک مهریه می شود که البته نیمی از آن در همان لحظه و نیم دیگر به هنگام شروع زندگی مشترک در مالکیت او استقرار می یابد.

منتها نکته اینجاست زمانی که مهریه عندالاستطاعه باشد و یا این که زمان دار باشد زوجه باید صبر کند تا شرایط زمانی برای وصول مهریه مهیا شود.

مهریه عندالاستطاعه

اگر مهریه عندالاستطاعه باشد، منظور این است زمانی می توان مهریه را مطالبه کرد که شوهر از لحاظ مالی توانایی و استطاعت وصول مهریه را داشته باشد و این تنها با معرفی اموال شوهر به دادگاه امکان پذیر است. اگر هم وصول مهریه موجل یا زمان دار باشد باید زوجه منتظر بماند تا زمانی که مشخص شده سپری شود و پس از آن زمان است که در واقع صاحب مهریه می شود و می تواند برای دریافت آن اقدام کند.

البته قابل ذکر است که در حال حاضر عرف نیست که در دفاتر ازدواج مهریه به صورت زمان دار ثبت شود ولی در بسیاری اوقات مهریه به صورت عندالاستطاعه ثبت می شود که لازم است زوجین به آثارآن که در بالا بدانها اشاره کردیم آگاه باشند و اصلی ترین آن هم این که تنها در صورتی که مرد توانایی پرداخت مهریه را دارد می توانند آن را از او مطالبه کنند و در غیر این صورت هیچ اقدام قانونی در مقابل شوهر نمی توان انجام داد.

به چه روشی می توانیم مهریه را مطالبه کنیم؟

مرجع صالح درخواست صدور اجرائیه برابر بند (ج) ماده ۲ آیین نامه اجرای مفاد اساسنامه لازم الاجرا و طرز رسیدگی به شکایت از عملیات اجرایی مرجع صالح برای تقدیم درخواست صدور اجرائیه، دفتر ازدواجی است که عقد نکاح را ثبت کرده است.

ترتیب درخواست صدور اجرائیه مهریه

درخواست ذی نفع

صدور اجرائیه با تقاضای ذی نفع است. این درخواست الزاما باید “کتبی” باشد. بنابراین درخواست شفاهی پذیرفته نمی شود. به علاوه، این درخواست از طریق سازمان ثبت اسناد و املاک تهیه و در اختیار دفاتر ازدواج قرار می گیرد، به عمل می آید.

منظور از ذی نفع، زوجه یا وکیل وی و قیم او حسب مورد است. ارائه وکالت نامه و قیم نامه در فرض اخیر لازم است.

مندرجات تقاضانامه وصول مهریه از اداره ثبت

مطابق ماده ۳ آیین نامه مذکور تقاضای صدور اجرائیه (مهریه) طبق فرم مخصوص تنظیم می شود و باید شامل نکات زیر باشد:

نام و نام خانوادگی، شماره شناسنامه، محل صدور، نام پدر، تاریخ تولد، کد ملی، محل اقامت درخواست کننده اجرائیه یا نماینده قانونی او.

نام و نام خانوادگی، شماره شناسنامه، محل صدور، نام پدر، تاریخ تولد، کد ملی، محل اقامت متعهد.

موضوعی که اجرای آن تقاضا شده است.

شماره و تاریخ مستند درخواست صدور اجرائیه.

شرایط صدور اجرائیه

پس از درخواست صدور اجرائیه از سوی زوجه در صورت احراز شرایط زیر توسط سردفتر، امکان صدور اجرائیه فراهم است.

الف- مطالبه مهریه به موجب سند رسمی باشد.

سند ازدواجی که مطابق مقررات مورد نظر تنظیم شده باشد “رسمی” شناخته می شود. بنابراین ورقه ای که در شب بله بران به عنوان صداق تنظیم می شود و به امضای طرفین می رسد، قابلیت درخواست صدور اجرائیه را ندارد ولو این که ورقه مذکور به امضا و مهر سردفتر نیز رسیده باشد.

همچنین در نکاح موقت ورقه ای را که سردفتر تحت عنوان نکاح منقطع (صیغه نامه) تنظیم می کند، سند رسمی شناخته نمی شود. در فرض اخیر زوجه می تواند جهت مطالبه مهریه فقط به دادگاه خانواده مراجعه کند.

ب- منجز بودن مهریه و تعهدات

به دلالت تبصره ۲ ماده ۵ همان آیین نامه، صدور ورقه اجرائیه نسبت به تعهداتی که در سند منجزا قید شده باشد، امکان پذیر است. منظور از منجز بودن این است که مهریه معلق نباشد.

ج- مهریه و اجرای تعهد موجل نباشد.

در خصوص وصول مهریه چند فرض پیش بینی می شود: حال، موجل، عندالمطالبه و عندالاستطاعه. مهریه در صورتی موجل است که برای پرداخت آن مدتی مقرر شود. به طور مثال چنانچه زمان وقوع عقد نکاح سال ۱۳۹۲ باشد و زمان پرداخت مهر سال ۱۳۹۵ تعیین شده باشد یا اینکه به صورت اقساط سالانه تعیین و مقرر شده باشد که در این صورت، قبل از فرارسیدن مدت، زوجه حق مطالبه نخواهد داشت. در صورتی که مدتی برای پرداخت معین نشده باشد مهریه “حال” محسوب می شود و قید عندالمطالبه آن را از حال بودن خارج نمی کند.

وظایف سردفتر در وصول مهریه

وفق ماده ۵ آیین نامه یاد شده سردفتر با احراز هویت درخواست کننده و احراز صلاحیت خود موظف به انجام موارد زیر است:

صدور اجرائیه و ارسال آن به اداره ثبت.
از جمله تکالیفی که در ماده مذکور پیش بینی شده، این است که سردفتر رونوشت سند را در برگ های ویژه ظرف ۲۴ ساعت با خط خوانا در سه نسخه تهیه کرده و موضوعی را که باید اجرا شود (مطالبه سکه، وجه نقد و … ) در محل مخصوص آن نوشته ظرف ۴۸ ساعت از تاریخ وصول تقاضا برگ های اجراییه را امضا کرده و به مهر ویژه (اجرا شود) رسانده و برای اجرا نزد مسئول اجرای ثبت می فرستد و رسید دریافت می کند.

مطلع کردن زوج یا ضامن از صدور اجرائیه

سردفتر ازدواج مکلف است پس از صدور اجرائیه مراتب را به آخرین نشانی زوج از طریق پست سفارشی به او اطلاع داده و برگ های اجرائیه را به ضمیمه قبض پست به او اطلاع دهد. به عقیده ما مطلع کردن زوج از صدور اجرائیه زنگ بیدارباش و هشدار است که ممکن است درصدد حل آن برآید.

ابلاغ اجرائیه و ترتیب اجرا

اجرا پس از وصول اجرائیه، باید آن را در دفاترلازم وارد و پروند برای آن تنظیم و نام مامور ابلاغ را در آن نوشته و جهت ابلاغ به مامور تسلیم کند. مامر اجرا وفق ضوابط جاری، اجرائیه را به زوج یا ضامن ابلاغ می کند.

از تاریخ ابلاغ اجرائیه، زوج یا ضامن باید ظرف ده روز دین را بپردازد یا ترتیبی برای پرداخت دین خود بدهد یا مالی معرفی کند که اجرای سند را میسر کند.

توقیف اموال زوج

ابلاغ اجرائیه تقاضای تامین طلب خود را از اموال زوج یا ضامن کند. در این صورت، اجرا معادل طلب زوجه را از اموال نامبردگان بازداشت می کند. در صورتی که زوج مهریه را پرداخت نکند، اموال توقیف شده از طریق مزایده به فروش رسیده و مطالبات زوجه پرداخت می شود.

می توانید مطلب تنصیف اموال را در این قسمت مطالعه نمایید

معافیت از پرداخت نیم عشر دولتی

نیم عشر چیست ؟

نیم عشر دولتی عنوانی است که دولت در ازای اجرای حکم از شما دریافت می کند. نیم عشر دولتی یعنی یک بیستم کل مبلغ مهریه.

در صورتی که زوجه در هر مرحله از فرایند عملیات اجرایی از اجرا منصرف شود، به دلالت ماده ۹۸ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت از پرداخت حق الاجرا معاف است.

مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت

در مقایسه شیوه های مذکور می توان به این مزایا که در طریق اجرای ثبت نهفته است اشاره کرد:

اصولا با مراجعه زوجه به محاکم دادگستری، به دلیل شکسته شدن حریم روابط عاطفی زوجین و فروریختن قبح مراجعه به محاکم که در بین جامعه ایرانی، رجوع زن به دادگاه را امری ناپسند تلقی می کند، امکان سازش تا حد بسیار زیادی کاهش پیدا می کند و گاهی سازش را غیر ممکن می کند.
اصطلاحی که بین قضات محاکم خانواده مرسوم است، آن است که :”دعوی مطالبه مهریه، دروازه طلاق است.” از این رو، به نظر می رسد، جلوگیری از تشکیل پرونده وصول مهریه که اصولا به عنوان اولین پرونده در مسیر پرونده های متعددی که در خلال رسیدگی به اختلاف زوجین در محاکم خانواده تشکیل می شود در کاهش اختلاف و حل و فصل دعوی بسیار موثر است. از این جهت مراجعه به اجرای ثبت که به دلیل طبیعت اداری آن، کراهت کمتری از دید جامعه دارد، می تواند آثار زیان بار عدم ایجاد سازش را تا حد زیادی کاهش دهد.

در اجرای ثبت، عملیات اجرایی به مجرد درخواست کتبی زوجه یا اشخاص ذی سمت شروع می شود ولی در محاکم دادگستری، عملیات اجرایی پس از فرایند دادرسی و صدور حکم قطعی با درخواست اجرای حکم توسط محکوم له یا نماینده او شروع می شود. صدور اجرائیه در اجرای ثبت، مشمول مرور زمان نمی شود، چون نصی در این مورد پیش بینی نشده است.
در صورتی که در مراجعه به اجرای ثبت فقط حق الاجرا تعلق می گیرد. از طریق مراجعه به اجرای ثبت با استناد به ماده ۱۷ قانون گذرنامه، امکان ممنوع الخروج کردن زوج وجود دارد.

حمیرا پارسا وکیل پایه یک دادگستری آماده ارائه مشاوره حقوقی و پاسخ به سوالات مطالبه مهریه می باشد.