جدول نکات مهم

بروزرسانی(1404/05/03)

مهریه عندالاستطاعه چیست؟

مهریه عندالاستطاعه به زبانی ساده یعنی مهریه‌ای که زن تنها زمانی می‌تواند آن را مطالبه کند که شوهر توان مالی پرداخت آن را داشته باشد. این اصطلاح در مقابل مهریه عندالمطالبه قرار می‌گیرد که در آن زن می‌تواند هر وقت بخواهد مهریه‌اش را بدون توجه به وضعیت مالی مرد مطالبه کند.

در عقدنامه، اگر عبارت «مهریه عندالاستطاعه» ذکر شده باشد، نشان‌دهنده این است که مطالبه مهریه مشروط به وجود استطاعت مالی مرد است. به عبارتی، زن باید ابتدا نشان دهد که مرد قادر به پرداخت مهریه هست و در صورت اثبات این موضوع، دادگاه اقدام به صدور حکم پرداخت مهریه می‌کند.

این نوع مهریه به طور معمول برای حمایت از مردانی است که توان مالی کافی ندارند و همچنین از ایجاد فشارهای مالی سنگین و غیرمنصفانه جلوگیری می‌کند.

مهریه عندالاستطاعه

مهریه یکی از مهم‌ترین حقوق مالی زن در قانون خانواده ایران است که به عنوان تضمینی برای حمایت مالی بعد از ازدواج در نظر گرفته می‌شود. با این حال، نحوه پرداخت مهریه و شرایط مطالبه آن می‌تواند بر اساس نوع مهریه بسیار متفاوت باشد. دو نوع اصلی مهریه که در قانون مورد توجه قرار گرفته‌اند، مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه هستند.

در سال‌های اخیر، به ویژه با اصلاحات جدید قانون حمایت خانواده، توجه ویژه‌ای به مهریه عندالاستطاعه شده است تا از حقوق هر دو طرف ازدواج حمایت شود و مانع از اعمال فشارهای غیرمنصفانه بر مردانی شود که توان مالی کافی ندارند. این موضوع سوالات و ابهامات بسیاری را در ذهن زوجین و خانواده‌ها ایجاد کرده است که در این مقاله قصد داریم به آنها پاسخ دهیم.

در ادامه این مقاله به بررسی دقیق مفهوم مهریه عندالاستطاعه، قوانین جدید مربوط به آن، تفاوت‌های کلیدی با مهریه عندالمطالبه، شرایط پرداخت در صورت طلاق، امکان پرداخت اقساطی و نکات حقوقی مهم دیگر خواهیم پرداخت.

اگر در این زمینه به راهنمایی تخصصی و مشاوره حقوقی نیاز دارید، خانم حمیرا پارسا وکیل مهریه در تهران با بیش از 16 سال تجربه، آماده همراهی و حمایت از شماست.
📞 جهت دریافت مشاوره و راهنمایی حقوقی با شماره [شماره تماس] تماس بگیرید یا از طریق فرم آنلاین سایت وقت مشاوره رزرو کنید.

«مهریه عندالاستطاعه به معنای پرداخت مهریه منوط به توانایی مالی مرد است و زن تنها در صورت داشتن استطاعت مرد، می‌تواند مهریه خود را مطالبه کند.»

نکات مهم درباره مهریه عندالاستطاعه

• اثبات توان مالی مرد: در مهریه عندالاستطاعه، بر عهده زن است که با ارائه مدارک و شواهد، استطاعت مالی همسرش را ثابت کند.
• نحوه اثبات: مدارکی مانند فیش حقوقی، صورت حساب‌های بانکی، سند مالکیت و هر نوع مستند مالی دیگر می‌تواند به دادگاه ارائه شود.
• اجرای حکم: در صورتی که دادگاه استطاعت مرد را تایید کند، حکم به پرداخت مهریه صادر و اجرا خواهد شد.
• حمایت قانونی: مهریه عندالاستطاعه با هدف جلوگیری از حبس یا فشار مالی بر مردانی که واقعاً توان پرداخت ندارند، در قانون پیش‌بینی شده است.

قانون جدید مهریه عندالاستطاعه

در سال‌های اخیر، با توجه به مشکلات عدیده‌ای که در پرونده‌های مهریه به وجود آمده بود، مجلس و قوه قضائیه تلاش کردند با اصلاح قوانین، شرایط عادلانه‌تری ایجاد کنند. قانون جدید حمایت خانواده، به طور مشخص به مهریه عندالاستطاعه پرداخته و اجرای آن را منوط به بررسی دقیق توان مالی مرد کرده است.

بر اساس قانون جدید:

• دادگاه موظف است پیش از صدور حکم پرداخت مهریه، استطاعت مالی مرد را با دقت بررسی کند.
• در صورت اثبات نداشتن استطاعت، اجرای حکم پرداخت مهریه متوقف خواهد شد.
• اگر مرد توانایی پرداخت داشته باشد اما امتناع کند، زن می‌تواند درخواست حبس بدهکار مهریه را داشته باشد.
• این قانون به معنای حمایت از زوجینی است که شرایط مالی متفاوتی دارند و می‌کوشد از سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری کند.

نکات کلیدی قانون جدید:

• قانون جدید بیشتر بر روی عدالت مالی تاکید دارد و از ایجاد فشارهای نابجا جلوگیری می‌کند.
• اجرای حکم مهریه عندالاستطاعه باید با لحاظ توان واقعی مرد باشد.
• دادگاه می‌تواند دستور توقیف اموال مرد را صادر کند اما پس از اثبات استطاعت.

تکلیف مهریه عندالاستطاعه در طلاق

در طلاق، موضوع مهریه همیشه یکی از چالش‌های مهم است. در مهریه عندالاستطاعه، پرداخت مهریه مشروط به توان مالی مرد است، اما در چه شرایطی این موضوع در طلاق اعمال می‌شود؟

• اگر زن و مرد توافق کنند، مهریه می‌تواند طبق شرایط عندالاستطاعه به صورت قسطی یا بعد از مدتی پرداخت شود.
• اگر طلاق به درخواست زن باشد، زن می‌تواند دادخواست مطالبه مهریه را بدهد اما باید استطاعت مالی مرد را ثابت کند.
• اگر طلاق توافقی باشد، معمولا مهریه به صورت توافقی و طبق توان مالی پرداخت می‌شود.

نکات مهم در طلاق:

• دادگاه برای صدور حکم پرداخت مهریه، وضعیت مالی مرد را به دقت بررسی می‌کند.
• اگر مرد توانایی پرداخت نداشته باشد، مهریه پرداخت نخواهد شد.
• زن می‌تواند از طریق وکیل طلاق خود مدارک لازم را برای اثبات توانایی مرد جمع‌آوری کند.

مهریه عندالاستطاعه زندان دارد؟

یکی از نگرانی‌های اصلی بسیاری از مردان در پرونده مهریه، بحث حبس یا زندان بابت پرداخت مهریه است. قانون جدید صراحت دارد که:

• در مهریه عندالاستطاعه، اگر مرد توان مالی نداشته باشد، نمی‌تواند زندانی شود.
• حبس فقط زمانی صادر می‌شود که مرد توانایی پرداخت مهریه را داشته و از انجام آن امتناع کند.
• این تفاوت مهم، سبب شده است که مهریه عندالاستطاعه از فشارهای غیرمنصفانه مالی جلوگیری کند.

نکات حقوقی:

• اثبات استطاعت مالی در مهریه عندالاستطاعه شرط لازم برای صدور حکم حبس است.
• مرد می‌تواند با ارائه مدارک مالی به دادگاه، از حبس جلوگیری کند.
• زن می‌تواند در صورت اثبات استطاعت، از طریق دادگاه درخواست حبس بدهکار را داشته باشد.

فواید مهریه عندالاستطاعه

فواید مهریه عندالاستطاعه عبارتند از:

1. کاهش فشار مالی بر مرد: پرداخت مهریه به میزان توان مالی مرد باعث می‌شود که او در پرداخت مهریه دچار مشکلات شدید مالی و ورشکستگی نشود.
2. حفظ تعادل مالی خانواده: با تعیین مهریه بر اساس استطاعت مالی مرد، امکان حفظ پایداری اقتصادی خانواده پس از طلاق بیشتر می‌شود و از مشکلات مالی بیشتر جلوگیری می‌شود.
3. کاهش اختلافات خانوادگی: با تعیین مهریه به صورت معقول و بر اساس توان مالی، احتمال بروز اختلافات و کشمکش‌های شدید مالی کاهش می‌یابد.
4. اجرای سریع‌تر حقوق زن: مهریه عندالاستطاعه با تعیین اقساط ماهانه مشخص، پرداخت مهریه را منظم و قابل پیگیری می‌کند و زن می‌تواند به تدریج حقوق خود را دریافت کند.
5. جلوگیری از توقیف‌های گسترده اموال: چون پرداخت مهریه متناسب با توان مالی مرد است، احتمال توقیف‌های گسترده و مشکلات حقوقی برای مرد کاهش می‌یابد.
6. انعطاف‌پذیری در پرداخت: مرد در صورت تغییر وضعیت مالی می‌تواند میزان پرداخت را افزایش یا کاهش دهد که این امر به نفع هر دو طرف است.
7. حمایت قانونی از هر دو طرف: این نوع مهریه، حقوق زن را تضمین می‌کند و در عین حال از فشارهای غیرمنصفانه به مرد جلوگیری می‌نماید.

تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه

درک این تفاوت‌ها به شما کمک می‌کند که تصمیم بهتری برای مطالبه مهریه و یا تنظیم شروط عقدنامه بگیرید.

مستثنیات دین در مهریه عندالاستطاعه

مستثنیات دین، اموالی هستند که قانون اجازه توقیف و مصادره آنها را برای پرداخت بدهی‌ها از جمله مهریه نمی‌دهد. در مهریه عندالاستطاعه، این اموال به طور ویژه مورد توجه قرار می‌گیرند تا توان مالی مرد برای پرداخت مهریه به درستی محاسبه شود.

مهم‌ترین مستثنیات دین:

• تنها منزل مسکونی و محل سکونت مرد و خانواده‌اش
• وسایل مورد نیاز برای کار و اشتغال
• پوشاک، لوازم شخصی و وسایل ضروری زندگی
• حقوق ماهیانه که به عنوان مستمری یا حقوق بازنشستگی دریافت می‌شود

دادگاه در بررسی استطاعت مالی مرد موظف است این مستثنیات را از دارایی‌های قابل توقیف جدا کند تا حکم عادلانه‌ای صادر شود.

آیا مهریه عندالاستطاعه قسطی می‌شود؟

بله، اگر مرد توان پرداخت یکجا را نداشته باشد اما استطاعت مالی نسبی داشته باشد، می‌توان درخواست پرداخت قسطی مهریه کرد.

• دادگاه پس از بررسی مدارک مالی، با توجه به وضعیت اقتصادی مرد و توافق طرفین، دستور پرداخت اقساطی می‌دهد.
• این روش کمک می‌کند فشار مالی مرد کاهش یافته و زن نیز به حقوق خود برسد.
• در صورت توافق زوجین، امکان تنظیم قرارداد رسمی پرداخت اقساطی نیز وجود دارد.

مهریه عندالاستطاعه در طلاق از طرف مرد

مهریه عندالاستطاعه یعنی مهریه‌ای که پرداخت آن منوط به توانایی مالی مرد است. وقتی در سند ازدواج مهریه عندالاستطاعه ذکر شده باشد، زن حق دارد مهریه خود را فقط در صورتی که مرد توانایی مالی پرداخت داشته باشد، مطالبه کند.

در طلاق از طرف مرد، اگر مهریه عندالاستطاعه باشد، زن نمی‌تواند بلافاصله کل مهریه را طلب کند مگر اینکه مرد توانایی پرداخت آن را داشته باشد. معمولاً پرداخت مهریه در این حالت به صورت اقساط یا بر اساس وضعیت مالی مرد انجام می‌شود.

اگر مرد توانایی مالی نداشته باشد، زن باید صبر کند تا وضعیت مالی او بهبود یابد یا از طرق قانونی مانند توقیف اموال اقدام کند. البته در هر صورت، زن حق دارد درخواست مطالبه مهریه را داشته باشد ولی نحوه پرداخت تابع توانایی مرد است.

فرار از دین مهریه عندالاستطاعه چیست و چه راهکارهایی دارد؟

فرار از دین به معنای تلاش عمدی فرد بدهکار (در اینجا شوهر) برای پنهان‌کردن اموال یا انتقال آن‌ها به دیگران به منظور فرار از پرداخت مهریه عندالاستطاعه است. در این نوع مهریه، زن تنها زمانی می‌تواند مهریه را مطالبه کند که استطاعت مالی مرد اثبات شود. اما اگر مرد دارایی‌هایش را به نام دیگران کند یا آن‌ها را مخفی کند، اثبات توانایی مالی سخت‌تر می‌شود.

از نظر قانونی، اگر زن بتواند ثابت کند که انتقال اموال صوری و برای فرار از دین بوده، دادگاه می‌تواند آن انتقال‌ها را نادیده بگیرد و اموال را به عنوان ضمانت پرداخت مهریه توقیف کند.

🔹 نکته مهم: اثبات فرار از دین نیازمند مدارک مستند و پیگیری حقوقی تخصصی است. بنابراین توصیه می‌شود برای حمایت از حقوق خود و جمع‌آوری اسناد لازم با وکیل مهریه مشورت کنید.

مطلب مرتبط: محاسبه مهریه به نرخ روز

نمونه رای مهریه عندالاستطاعه

شماره پرونده: ۹۹۰۱۲۳۴۵۶
خواهان: خانم زهرا محمدی
خوانده: آقای علی رضایی

موضوع: مطالبه مهریه عندالاستطاعه

با عنایت به شکایت خواهان در خصوص مطالبه مهریه، و با توجه به ادله و مستندات ارائه شده و استعلام‌های مالی از وضعیت مالی خوانده، دادگاه با در نظر گرفتن توانایی مالی خوانده، به موجب ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، پرداخت مهریه را به میزان استطاعت مالی خوانده و به صورت اقساط ماهیانه ۵ میلیون تومان تعیین می‌کند.

چنانچه در هر مرحله خوانده توانایی مالی بیشتری کسب نماید، حق خواهان برای درخواست افزایش مبلغ اقساط محفوظ است. همچنین در صورت عدم پرداخت اقساط مقرر، خواهان می‌تواند اجرای توقیف اموال و سایر اقدامات قانونی را پیگیری نماید.

این رای حضوری و ظرف ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ قابل اعتراض در دادگاه تجدیدنظر استان می‌باشد.

قاضی پرونده: محمد حسینی
تاریخ: ۱۴۰۲/۰۳/۱۵

جمع‌بندی و توصیه نهایی

مهریه عندالاستطاعه به عنوان راهکاری عادلانه در قانون خانواده پیش‌بینی شده است تا ضمن حفظ حقوق زن، از فشار مالی غیرمنصفانه بر مردان جلوگیری شود. این نوع مهریه نیازمند دقت و پیگیری دقیق قانونی است. در ادامه بهتر است برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مهریه مقاله قانون جدید مهریه مطالعه شود.

اگر به دنبال راهنمایی دقیق، پیگیری درست پرونده و حمایت حقوقی مطمئن هستید،
📞 همین حالا با خانم حمیرا پارسا، وکیل پایه یک دادگستری تماس بگیرید.
📞 09123666928
☎️02188554580

پرسش‌های متداول درباره مهریه عندالاستطاعه

چگونه می‌توان توان مالی مرد را اثبات کرد؟
اثبات توان مالی معمولاً از طریق مدارک مالی، درآمد، دارایی‌ها و وضعیت اقتصادی مرد توسط دادگاه بررسی می‌شود و ممکن است کارشناس مالی هم به بررسی وضعیت بپردازد.

آیا امکان اعتراض زن به پرداخت اقساطی مهریه وجود دارد؟
بله، زن می‌تواند اعتراض کند و در صورت عدم توافق، دادگاه به درخواست‌ها و مدارک هر دو طرف رسیدگی و تصمیم نهایی را اتخاذ می‌کند.

مزیت اصلی مهریه عندالاستطاعه چیست؟
این نوع مهریه باعث می‌شود که فشار مالی شدیدی بر مرد وارد نشود و در عین حال حقوق مالی زن حفظ شود و پرداخت مهریه به صورت منطقی و منظم انجام شود.