مشاوره حقوقی: 09123666928

مهریه عندالمطالبه چیست؟

مهریه عندالمطالبه یکی از رایج‌ترین انواع مهریه در عقدنامه‌های رسمی ایران است که طبق آن، زن هر زمان که بخواهد می‌تواند مهریه خود را مطالبه کند، و مرد موظف به پرداخت فوری آن است، بدون آنکه زن نیازی به اثبات وضعیت مالی مرد داشته باشد.

بر اساس ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی:

«به مجرد عقد، زن مالک مهریه می‌شود و می‌تواند هر نوع تصرفی در آن داشته باشد.»

این بدان معناست که حتی اگر چند ساعت از زمان عقد گذشته باشد، زن حق دارد مهریه را از همسر خود مطالبه کند. اگر شوهر از پرداخت خودداری کند، زن می‌تواند با مراجعه به دادگاه خانواده یا اجرای ثبت، از طرق قانونی برای وصول مهریه اقدام نماید.

تفاوت مهم:

در مهریه عندالمطالبه، اصل بر پرداخت است؛ یعنی مرد باید پرداخت کند مگر اینکه خلاف آن ثابت شود (مثلاً اعسار). این در حالی‌ست که در مهریه عندالاستطاعه، زن باید ابتدا ثابت کند که شوهر توانایی مالی دارد.

🟩 قانون جدید مهریه عندالمطالبه (اصلاحات ۱۴۰۰ به بعد)

با افزایش پرونده‌های مربوط به مطالبه مهریه، قانون‌گذار تغییراتی در خصوص نحوه اجرای آن ایجاد کرده است. قانون جدید سعی کرده میان حقوق زن و توان پرداخت مرد توازن برقرار کند.

مهم‌ترین تغییرات:

• تا سقف ۱۱۰ سکه، زن می‌تواند بدون اثبات توانایی مالی مرد، مهریه را مطالبه کند.
• در صورت مطالبه بیش از ۱۱۰ سکه، زن باید تمکن مالی شوهر را برای پرداخت مازاد اثبات کند.
• اگر مرد اموالی ندارد، باید درخواست اعسار (ناتوانی مالی) ارائه دهد.
• در صورت رد اعسار، اجرای حکم با توقیف اموال یا حتی جلب مرد امکان‌پذیر است.

بنابراین زن به راحتی می‌تواند مهریه عندالمطالبه را تا سقف ۱۱۰ سکه از طریق اجرای ثبت یا دادگاه وصول کند، بدون نیاز به تشریفات اثبات استطاعت مالی مرد.

🟩 تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه

نتیجه: مهریه عندالمطالبه قدرت حقوقی بیشتری برای زن فراهم می‌کند، اما در اجرای آن ممکن است محدودیت‌هایی (مثل مستثنیات دین) وجود داشته باشد.

🟩 حق حبس در مهریه عندالمطالبه

حق حبس، حقی است که به زن اجازه می‌دهد تا زمان دریافت مهریه، از انجام وظایف زناشویی خودداری کند.

مطابق ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی:

«زن می‌تواند تا مهر خود را نگرفته، از ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع نماید؛ مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و به تأخیر نیفتاده باشد.»

در مهریه عندالمطالبه، چون مهر حال و قابل مطالبه است، زن می‌تواند از حق حبس استفاده کند و این موضوع در دعاوی خانوادگی تأثیر زیادی در روند رسیدگی دارد.

🟩 آیا مهریه عندالمطالبه زندان دارد؟

بله، مهریه عندالمطالبه می‌تواند به زندان منجر شود. در صورتی که مرد از پرداخت مهریه خودداری کند، خصوصاً در صورت مطالبه ۱۱۰ سکه اول، زن می‌تواند درخواست جلب شوهر را از دادگاه خانواده یا اجرای ثبت درخواست کند. این مسئله به ویژه زمانی که مرد قادر به پرداخت مهریه نباشد، مطرح می‌شود. اما برای اعمال حکم زندان، باید شرایط خاصی وجود داشته باشد.

شرایط حبس:

• مهریه باید عندالمطالبه باشد.
• مرد اعسار نداده یا اعسارش رد شده باشد.
• مرد اموالی برای توقیف نداشته باشد.

در این حالت، زن می‌تواند درخواست بازداشت بدهکار مهریه را ثبت کند. البته در صورت اثبات اعسار و تأیید دادگاه، حکم جلب لغو و مهریه تقسیط می‌شود.

🟩 نحوه پرداخت مهریه عندالمطالبه

نحوه پرداخت مهریه عندالمطالبه یکی از پرتکرارترین موضوعات حقوقی در دعاوی خانواده است. در این نوع مهریه، زن حق دارد هر زمان پس از عقد، مهریه خود را مطالبه کند و مرد نیز موظف به پرداخت آن است؛ مگر اینکه بتواند اعسار یا ناتوانی مالی خود را در دادگاه اثبات کند.

مهریه عندالمطالبه می‌تواند به ۳ شکل پرداخت شود:

1. پرداخت نقدی کامل: در این حالت مرد یک‌جا کل مهریه را پرداخت می‌کند و مسئله خاتمه می‌یابد.
2. پرداخت اقساطی: اگر مرد درخواست اعسار دهد و دادگاه آن را بپذیرد، مهریه به صورت اقساط ماهیانه پرداخت می‌شود.
3. توقیف اموال: زن می‌تواند از طریق اجرای ثبت یا دادگاه اموال منقول و غیرمنقول مرد را شناسایی و توقیف کند.

🟩 مستثنیات دین در مهریه عندالمطالبه

بر اساس قانون اجرای احکام مدنی، برخی اموال جزء مستثنیات دین هستند و حتی در صورت محکومیت مرد به پرداخت مهریه، قابل توقیف نیستند:

موارد مهم:

• منزل مسکونی در صورتی که عرفاً مورد نیاز باشد.
• ابزار کار مانند وسایل فنی یا وسایل حمل‌ونقل مورد استفاده شغلی.
• وسایل ضروری زندگی مثل یخچال، اجاق گاز، تلویزیون و…

زن باید برای توقیف دارایی‌ها، از مستثنیات دین آگاه باشد تا دچار سردرگمی و رد درخواست از سوی اجرا نشود. برای آگاهی بیشتر در مورد همه جنبه‌های مهریه و نحوه پرداخت آن، مقاله مهریه چیست؟ را مطالعه کنید.

مطلب مرتبط: محاسبه مهریه به نرخ روز قوه قضاییه 1404

🟩 نتیجه‌گیری

مهریه عندالمطالبه یکی از مهم‌ترین مفاهیم حقوق خانواده در ایران است که در عمل، می‌تواند منجر به پرونده‌های حقوقی، توقیف اموال و حتی زندان شود. قانون‌گذار با تصویب مقررات جدید، سعی در توازن میان حقوق زن و توان مالی مرد داشته است.

در صورتی که برای دریافت مهریه عندالمطالبه خود به کمک حقوقی نیاز دارید، مشاوره حقوقی با یک وکیل مهریه در تهران می‌تواند روند قانونی کار را برایتان سریع‌تر و مطمئن‌تر کند. در بسیاری از موارد، مشاوره پیشگیرانه از اختلافات آینده جلوگیری می‌کند.