شرح کامل سرقت حدی
حمیرا پارسا وکیل پایه یک دادگستری _برای شرح کاملی از سرقت حدی و شرایط آن باید بدانیم سرقت نوعی جرم است که از قدیم همیشه اتفاق افتاده است و به همین دلیل مورد توجه قانون گذار بوده است ، به همین دلیل برای جرم سرقت مقرراتی در قانون مجازات اسلامی قدیم و همچنین در قانون مجازات اسلامی جدید وضع شده است. ماده ی ۱۹۸ قانون مجازات اسلامی قدیم و ماده ی ۲۶۶ در قانون مجازات اسلامی جدید به شرح جرم سرقت حدی پرداخته است. سرقت یعنی مال شخصی را بدون اجازه او ربودن که طبق قانون سرقت به دو دسته تقسیم می شود :
سرقت حدی به عنوان یکی از جرایم مهم در نظام حقوقی، شرایط خاصی دارد که برای اجرا شدن حکم آن باید به طور دقیق بررسی شود. به طور کلی، سه شرط اصلی برای اثبات و اعمال مجازات سرقت حدی تعریف شده است. اولین شرط برای اثبات این نوع سرقت، ارزش مالی است که اموال به سرقت رفته باید حداقل دارای ارزش معینی باشند تا سرقت حدی محسوب شوند. در قانون ایران، این ارزش باید به اندازه چهار و نیم گرم طلا باشد.
دومین شرط مربوط به شرایط مکان و نحوه وقوع سرقت است. برای اثبات سرقت حدی، سرقت باید به صورت مخفیانه صورت گیرد و از مکان مسکونی یا محل نگهداری اموال که به طور عام حفاظت می‌شود، باشد. این شرط به منظور جلوگیری از ایجاد خطرهای جدی برای امنیت جامعه و افراد مقرر شده است. سرقت‌هایی که به صورت علنی یا بدون رعایت این شرایط انجام می‌شود معمولاً مشمول سرقت حدی نمی‌شوند.
سومین شرط، نبود روابط خانوادگی یا امانت بین سارق و مالک مال است. اگر سارق و مالک دارای رابطه‌ای خانوادگی باشند یا مال به صورت امانت نزد سارق بوده باشد، سرقت نمی‌تواند به عنوان سرقت حدی شناخته شود. از این رو، مهم است که تمام شرایط و جزئیات وقوع سرقت به دقت مورد بررسی حقوقی قرار گیرد تا عدالت در اعمال قانون رعایت شود. در هر حال، سرقت حدی نه تنها به ضرر مالی قربانی بلکه به امنیت اجتماعی نیز آسیب می‌زند و به همین دلیل، قوانین سختگیرانه‌ای برای مقابله با آن وجود دارد.
1- سرقت حدی
2- سرقت تعزیری
این دو سرقت ، جرم های متفاوتی هستند که ما در این مقاله به بررسی این نوع سرقت و لزوم وجود تمام شرایط برای حدی بودن سرقت را خواهیم آورد.
سرقت حدی از جمله معضلات اغلب جوامع می باشد.
شرایط سرقت حدی
الف) وسیله ی به سرقت رفته می بایست شرعا مالیت داشته باشد :
یعنی وسیله یا شی دارای ارزش اقتصادی و قابل معامله برای فروش باشد. بعضی اشیایی که مالیت ندارند اگر ربوده شوند سرقت تلقی نمی شود. مانند هوا یا آب دریا.
آب ، مطابق ماده ی۶۸۴ می تواند ربوده شود.
وکیل با تجربه توضیح می دهد که سرقت اسلحه ی غیر مجاز ، وصف مجرمانه دارد ؛ به این علت که یقینا مالیت دارد و حتی نگهداری آن باعث تعقیب کیفری می شود.
ب) شی سرقت شده در یک جای امن محافظت شده باشد :
وکیل پایه یک چنین بیان می دارد که اگر شخصی مالی را که در حرز است برباید مجرم است. مقصود از حرز ، دیوار یا هرگونه حصار یا قفل می باشد که صاحب مال می خواسته با آن از مالش حفاظت کند.
این مطلب هم می تواند مفید باشد: دفاع مشروع
ربودن میوه از انبار هر کسی و یا ربودن مصالح ساختمانی که شخصی برای ساخت خانه یا هر بنایی در مقابل بنا ریخته است سرقت حدی محسوب می شود.
سرقت میوه از بالای درختی که از در باغ و یا خانه بیرون باشد سرقت از نوع حدی محسوب نمی شود.
پ) سارق برای دزدی اقدام به تخریب و یا از بین بردن حرز کند :
وکیل در این مورد توضیح می دهد که اگر سارق اقدام به شکستن قفل کند و یا از دیوار خانه بالا برود ، شرایط این سرقت به وجود می آید.
سرقت دوچرخه و یا ماشین در خیابان ها سرقت از نوع حدی محسوب نمی شود، حتی اگر قفل آن را بشکنند ؛ زیرا خیابان ، حرز به حساب نمی آید.
سرقت ماشین در خیابان ، سرقت حدی محسوب نمی شود
ت) سارق باید اشیا را از حرز خارج کند :
وکیل توضیح می دهد که برای وقوع سرقت حدی ، باید سارقی که وارد منزل شده است مال را از خانه خارج کند و اگر مال خارج نشود سرقت از نوع حدی محقق نشده است.
ث) سرقت باید به طور مخفیانه انجام شود :
وکیل دادگستری چنین شرح می دهد که برای اینکه یک سرقت ، سرقت از نوع حدی تلقی بشود باید به طور پنهانی و بدون رضایت صاحب مال انجام گردد.
ج) کسی که دزدی انجام می دهد ، پدر و یا جد پدری صاحب وسیله نباشد :
وکیل چنین توضیح می دهد که اگر پدر یا جد پدری سارق باشند معافیت خواهند داشت ولی اگر فرزند از پدر سرقت کند ، حد جاری خواهد شد.
چ) باید ارزش مال سرقت شده معادل ۴.۵ نخود طلای مسکوک باشد.
وکیل یوسف آباد در این مورد بیان می کند که اگر دو یا چند نفر به سرقت آمده باشند ، باید سهم هر کدام از آن ها معادل ۴.۵ نخود طلای مسکوک باشد وگرنه سرقت از نوع حدی به حساب نمی آید.
ح) مال سرقت شده از اموال دولتی یا وقف آن نباشد.
خ) در زمان قحطی سرقت انجام نشود:
یعنی اگر به علت گرسنگی سرقت انجام شود شخص معاف می شود.
د) حتما باید صاحب مال ، از شخص سارق شاکی باشد و به مراجع قضایی رجوع کند.
ذ) صاحب مال باید سارق را نبخشد.
ر) اگر قبل از اثبات سرقت ، مال ربوده شده به صاحبش برگردد ، سرقت حدی محسوب نمی شود.
ز) اگر قبل از اثبات جرم ، مال سرقت شده به دارایی سارق اضافه نشده باشد سرقت حدی محسوب نمی شود
ژ) مال به سرقت رفته ، مالی سرقت شده یا غصبی نباشد.
مجازات سرقت حدی
حمیرا پارسا وکیل دادگستری شرح می دهد که : ماده ی ۲۷۸ قانون مجازات اسلامی ، مجازات سرقت را این گونه بیان می کند :
1-در مرتبه اول ، قطع کردن چهار انگشت دست راست شخص سارق از انتهای آن
2-در مرتبه دوم ، قطع کردن پای چپ سارق
3- در مرتبه سوم ، حبس ابد
4-در مرتبه چهارم ، هر چند سرقت در زندان اتفاق افتاده باشد حکمش اعدام می باشد
بیشتر بخوانید: تجویز انتقال منافع به غیر
View Comments (22)
من که اولش که شروع کردم خوندن یعنی قشنگ نمی‌دونستم سرقت حدی و چیزایی که می‌نوشتی دقیق چی هست یا اینکه چه جوری حساب میشه که آسونتر بفهمم چیا با هم فرق دارن توی این محتوا خیلیم عالیه فقط اگه یه نفر بخواد بدونه عواقب کجاها با جزئیات کنی؟
خب راستش این مطلب برای کسایی که کار حقوقی می‌کنن یه مرجع کامل‌ه، من حتی به دوستم که وکیل‌ه هم نشون دادم و اونم ازتون تعریف می‌کرد گفت چرا قبلاً به این سایت نرفته بوده. فقط بپرسم این شرط‌ها تو کشورهای مختلف فرق داره؟ممنون میشم بگید.
من شش ماهه پدرم در میاد دنبال اینجور مطالب می‌گردم تا فهمیدم سرقت حدی چیه و با این مطلب کلی فهمیدم که این سه شرط الان دقیقاً چیه و خب خیلی استفاده بردم ازش و خیلی خیلی از این نظر کل محتوا عالی و به‌دردبخوره.
خلاصه اینکه تجربه خوبی از خوندن این مطلب داشتم. شرایط و قوانین سرقت رو خیلی خوب توضیح داده بودید. فقط یه چیز، اگه این شرایط برآورده نشه و سرقت حدی نباشه، عواقبش و مجازات‌ها چطوره؟میشه بیشتر توضیح بدید، خیلی برام جالبه.
یادمه همیشه فک می‌کردم سرقت نهایتش یه دزدی ساده‌س ولی الان به‌خوبی فهمیدم سرقت حدی به خاطر اینکه شرط داره و اینا، پیچیده‌تره،بعد یه سوال؟اگه یه نفر تو شرایط خاص مثل جنگ دزدی کنه، بهش باز هم سرقت حدی گفته میشه؟
راستش این مطلب به من کمک کرد تا سرقت رو بهتر بفهمم. قبلاً هیچ ایده‌ای نداشتم که چنین شرطایی برای سرقت حدی لازمه. فقط می‌خواستم بپرسم این شرطا تو هر دادگاهی پذیرفته میشه؟یا ممکنه دادگاه‌ها هم نظرشون فرق کنه؟
از وقتی که این مطلبو خوندم، به نظرم دیدم به قانون‌ها عوض شده. قبلاً سرقت رو یه چیز خیلی ساده می‌دیدم ولی با دونستن شرطا و جزئیاتش، فهمیدم خیلی پیچیده‌تره. واقعاً دمتون گرم که این اطلاعات رو عموم‌پسند و آسون توضیح دادید.
کلاً متن شما اطلاعات خوبی درباره سرقت حدی داشت، مخصوصاً اونجا که درباره شرایطش توضیح دادید، کلی چیز یاد گرفتم.فقط یه سوال، اگه یه چیزی دزدیده بشه مثلاً دست دومه، باز همین شرایط براش صدق می‌کنه یا باید نو باشه؟
خب، من از این مطلب استفاده کردم و فهمیدم که سرقت حدی بیشتر یه مسئله حقوقیه و اون سه شرط اصلیش خیلی مهم هستن تا بشه یه سرقت رو حدی دونست. سوال برام اینه، آیا این قوانین تو همه کشورها یکسانه؟بیشتر میخواستیم بدونم کجاها فرق داره.
من که این مطلب رو خوندم، یه چیزایی درباره سرقت حدی یاد گرفتم که تا حالا نمی‌دونستم، مثلاً این که چه شرایطی داره و چه جوری حساب میشه. باید بگم واقعاً جالب بود برام چون همیشه فکر می‌کردم سرقت فقط یه جور دزدی معمولیه.