اکراه در قتل

اکراه در قوانین جزایی یعنی شخصی را به انجام دادن یا ترک فعلی که از آن کراهت دارد وادار کنیم . اکراه در قتل یعنی این که شخصی فعل قتل را با اکراه از شخص دیگر بخواهد و قتلی صورت بگیرد . بحث اکراه در قتل در فقه در باب قصاص در قسمت فرعیات اغلب مطرح می شود . در قوانین جزایی نیز قانون حدود و قصاص در تاریخ ششم خرداد ۱۳۶۱ وارد قوانین شد و ماده ی چهار این قانون به اکراه در قتل تخصیص یافت .

همچنین بر اساس ماده ی ۱۵۱ قانون مجازات اسلامی مصوب شده در سال ۱۳۹۲ اگر کسی بر اثر اکراه مرتکب فعلی شود که قانون آن را جرم میداند مجازات نخواهد شد و در این موارد کسی که اکراه کننده است و فعل را بر دیگری تحمیل کرده است به جای فاعل جرم محکوم می شود .

 شرح کامل اکراه در قتل

وکیل دادگستری برای دانستن کامل این موضوع مثالی می آورد :

تصور کنید که شخص الف به علت کشتن شخص ب متهم شده است و در دادگاه می خواهد از خود دفاع کند . او در دفاعیات خود می گوید که شخص جیم به او گفته است که اگر شخص ب را نکشد همسر او را خواهد کشت و ماشینش را منفجر خواهد کرد .

اکنون که شخص ب فوت شده است به خاطر قتل عمد باید قصاص نفس انجام شود اما آیا آقای الف باید قصاص شود یا آقای جیم که اکراه کننده به قتل است ؟

برای پاسخ این سوال باید شرایط کامل اکراه در قتل را بدانیم و سپس  قضاوت کنیم .

این مطلب هم می تواند مفید باشد: قتل غیر عمد و مجازات آن

شرایط کلی اکراه در قتل

همانطور که تا کنون گفته شده است با وادار شدن شخص برای انجام کاری که خودش راضی به انجام آن نیست اکراه صورت می گیرد .

البته این چنین نیست که هر تهدیدی اکراه به حساب بیاید ، بلکه تهدیدی که غیر قانونی و قریب الوقوع و غیر قابل تحمل باشد اکراه به حساب می آید .

به عنوان مثال اگر شخصی تهدید کند که من تو را جادو خواهم  کرد و یا طلسم خواهم کرد و یا تهدید کند که تو را خفه خواهم کرد ، درحالی که قوای بدنی این چنین کار را ندارد ، این چنین تهدید هایی اکراه محسوب نمی شود .

ملاک اینکه تهدید قابل تحمل است و یا قابل تحمل نیست ، خود فرد است ؛ یعنی گاهی یک تهدید برای فردی قابل تحمل است اما برای افراد دیگر قابل تحمل نیست ، به همین خاطر خود فرد ، ملاک تشخیص قابل تحمل بودن تهدید است .

اکراه در قتل استثنایی بر قاعده ی کلی اکراه

وکیل پایه یک توضیح می دهد که قواعدی  که در مورد اکراه بیان کردیم برای همه ی جرم ها جاری است به غیر از قتل عمد . در قتل عمد مسئولیت جرم قتل با قاتل خواهد بود هر چند که او را به اکراه وادار کنند که شخص دیگری را بکشد به دلیل اینکه خون انسان حرمت دارد. وکیل پایه یک چنین بیان می کند که بر اساس ماده ی ۳۷۵ قانون مجازات اسلامی اکراه در قتل نمی تواند مجوز قتل باشد و شخص مرتکب باید قصاص شود و کسی که اکراه کننده است به حبس ابد محکوم خواهد شد .

این ماده دو تبصره نیز دارد که تبصره اول مربوط به این می شود که اگر اکراه شونده طفل کوچک باشد و تشخیص خوب و بد را نداند و یا اکراه شونده مجنون باشد در این صورت تنها اکراه کننده محکوم می شود و اکراه کننده در این مورد به قصاص محکوم می شود .

تبصره ی دوم نیز چنین مطرح شده است که اگر طفل بتواند خوب و بد را تشخیص دهد و طفل اکراه شونده باشد باید عاقله ی آن طفل دیه ی مقتول را بپرداز و همچنین شخص اکراه کننده به حبس ابد محکوم خواهد شد .

حالت های مختلف اکراه در قتل

1- ماده ی ۳۸۵ قانون مجازات اسلامی :اگر مرتکب شخص بالغ باشد او به قصاص محکوم می شود و اکراه کننده به حبس ابد .

2- تبصره ی یک ماده ی ۳۷۵ قانون مجازات اسلامی : اگر مرتکب دیوانه یا کودک غیر ممیز باشد در این صورت فقط اکراه کننده قصاص می شود .

3- تبصره ی دو ماده ۳۷۵ قانون مجازات اسلامی : اگر اکراه شونده کودک دارای قوه ی ادراک و تشخیص باشد باید دیه ی مقتول را عاقله ی او پرداخت کند و اکراه کننده به حبس ابد محکوم خواهد شد .

وکیل در یوسف اباد اماده ارائه خدمات حقوقی ، کیفری ، دعاوی ملکی و ثبتی می باشد.