بروزرسانی(1403/09/17)

طلاق خلع

طلاق خلع چیست؟ طلاق خلع یکی از انواع طلاق‌های بائن است که در آن زن به دلیل کراهتی که از شوهر خود دارد، با پرداخت مالی به وی، از او جدا می‌شود. این مال که به «عوض» یا «فدیه» معروف است، می‌تواند معادل مهریه، کمتر یا بیشتر از آن، یا حتی مالی دیگر باشد. شرط اساسی تحقق طلاق خلع، پرداخت عوض به شوهر است. این نوع طلاق معمولاً با جمله “مهرم حلال، جانم آزاد” شناخته می‌شود، زیرا در آن زن برای رهایی از زندگی مشترک، مهریه خود را بخشیده یا مالی دیگر به شوهر پرداخت می‌کند.

طلاق خلع چیست؟

در ماده ۱۱۴۶ قانون مدنی طلاق خلع به طلاقی گفته می شود که در آن زوجه به دلیل کراهتی که ازهمسر خود دارد، در مقابل پرداخت مالی به او، طلاق خود را می‌گیرد. این مال ممکن است عین مهر، معادل آن و یا بیشتر یا کمتر از مهریه باشد. به مالی که زوجه به زوج می‌بخشد فدیه گفته می‌شود و می‌تواند دین، منفعت یا عین باشد.

در قانون اشاره ای به مقدار فدیه نشده است و میزان آن با بصورت توافقی مابین زوجین مشخص می گردد..

برای مثال نفقه و یا اجرت شیر دادن به فرزند در مدت معین می‌تواند به عنوان فدیه در نظر گرفته شود. به طور کلی طلاق به معنی انحلال عقد نکاح دائم است و حق طلاق بر اساس قانون متعلق به زوج است. با این حال در مواردی مانند طلاق خلع زوجه می‌تواند از زوج جدا شود. در این مقاله با وکیل طلاق به بررسی موضوع طلاق خلع، شرایط و نکات مربوط به آن می‌پردازیم.

انواع طلاق خلع

• طلاق خلع نوبت اول:

اگر زوجین برای اولین بارازهم جدا شده باشند به آن طلاق خلع نوبت اول گفته می شود و در این نوع طلاق زوج حق رجوع ندارد.

• طلاق خلع نوبت دوم:

اگر زوجین بعد از اجرای صیغه طلاق، مجددا با هم ازدواج کنند و سپس برای بار دوم طلاق بگیرند این نوع طلاق را طلاق خلع نوبت دوم می گویند.

دو رکن اصلی طلاق خلع

طلاق خلع از دو رکن اصلی شکل گرفته است:

تنفر و کراهت زن از همسر خود به صورتی که ادامه زندگی میسر نباشد و یا باعث نافرمانی و معصیت و بی‌توجهی به تکالیف قانونی و شرعی و احساسات طرفین شود. پرداخت مال از سوی زن به مرد(همسر) در مقابل طلاق به شکلی که زوج در زمان عده حق رجوع نداشته باشد.

رجوع به بذل چیست؟

باید در نظر داشت که بعد از تحقق طلاق بائن که طلاق خلعی نیز از اقسام آن است، زوج امکان رجوع به زوجه را ندارد. اما زن می‌تواند با توجه به مالی که به شوهر خود پرداخته در مدت عده رجوع کند و طبعا امکان رجوع برای زوج هم فراهم می شود.

رجوع به بذل یا فدیه یک عمل حقوقی یک طرفه و ایقاع است، منتهی زوج باید در ایام عده از رجوع زوجه آگاه شود تا بتواند در صورت تمایل از حق خود برای رجوع استفاده کند. بنابراین اگر زوج از رجوع زوجه به بذل اطلاع نداشته باشد، رجوع زن باطل خواهد بود. به عبارت دیگر رجوع باید به نحوی باشد که طلاق را از حالت بائن به رجعی تبدیل کند. در این حالت با رجوع مرد، شرایط ازدواج قبلی مجدد برقرار می‌شود و حتی مهریه سابق نیز مجدد احیا می‌شود.

وضعیت مهریه در طلاق خلع

برای اینکه بدانیم وضعیت مهریه در طلاق خلع به چه صورت می باشد باید به چند نکته توجه داشت : چنانچه طلاق خلع بصورت توافقی باشد، زوجین در مورد چگونگی پرداخت مهریه و یا بذل آن با هم توافق می کنند. در هر شرایطی زن (زوجه) برای خلع شدن طلاق، باید به مرد (زوج) چیزی ببخشد.

در مورد طلاق از سمت زوجه که به صورت خلع انجام می شود، زوجه با توجه به تقاضای خود مبنی بر طلاق، حداقل مقداری از مهریه خود را بذل می کند و حکم طلاق خلع را دریافت می کند.

بذل مهریه در طلاق خلع

تکلیف مهریه در طلاق خلع با توجه به تعریف آن در قانون مدنی که در بالا اشاره نمودیم، اینگونه است که زوجه به جهت کراهت و بی میلی که به همسر خود دارد و همینطور به جهت اصرای که به طلاق دارد، اصولاً مهریه خود را به شوهرش می بخشد و در قبال آن طلاق می گیرد. رجوع به مهریه بذل شده در طلاق خلع امکان پذیر می باشد. بدین صورت که اگر زوجه ضمن مراحل ثبت طلاق خلع، حق رجوع به ما بذل را از خود سلب و ساقط ننموده باشد، می تواند در مدت سه ماه عده طلاق، به آنچه بذل نموده رجوع نماید. در صورت رجوع زن به مهریه در طلاق خلع، طلاق از حالت بائن به رجعی تبدیل خواهد شد و مرد نیز این حق را پیدا خواهد نمود.

بیشتر بخوانید: انواع مهریه و نحوه مطالبه آن

شرایط برگشت در طلاق خلع

اگر زوجه بعد از بذل مهریه و ثبت طلاق، در زمان عده سه ماهه طلاق خلعی،بخواهد به آنچه که بذل نموده رجوع کند، طلاق از حالت خلع خارج شده و در نتیجه دیگر بائن نخواهد بود. در واقع، این طلاق از بائن به رجعی تبدیل می گردد و در این صورت به زوج این حق داده خواهد شد که به زندگی زناشویی رجوع نماید.

با این کار طلاق از بین خواهد رفت و زن و مرد مجدداً با هم زن و شوهر می شوند. به منظور انجام طلاق خلع قطعی، زوجه می تواند در دادگاه و یا در دفتر ثبت طلاق حق رجوع به مابذل را از خود سلب و ساقط نماید که در این صورت زوجه نمی تواند به مهریه ای که بخشید رجوع نماید و در نتیجه زمینه ای که زوج بتواند به طلاق رجوع نماید فراهم نخواهد شد و تنها راه برگشت به زندگی زناشویی قبلی ازدواج مجدد دو طرف با هم خواهد بود.

چگونگی ارائه دادخواست طلاق خلع

ابتدا زوجه با مراجعه به دفترخدمات قضائی، دادخواست طلاق خلع با پرداخت هزینه دادرسی تقدیم می نماید. دادخواست طلاق به دادگاه ارجاع شده و بعد از تعیین وقت رسیدگی، تاریخ رسیدگی به طرفین دعوا به زوجین ابلاغ می‌شود. در جلسه رسیدگی خوانده و خواهان به ترتیب سخنان و نظرات خود را طرح می‌کنند و دادگاه در همان جلسه یا در صورت نیاز در جلسات بعدی، حکم طلاق را صادر می‌نماید. در ادامه بد نیست به یک نقل قول از Duke law اشاره کنیم:

“Divorce laws are deeply intertwined with societal values, reflecting the importance of both individual rights and community norms.”
“قوانین طلاق عمیقاً با ارزش‌های اجتماعی درهم‌تنیده هستند و اهمیت حقوق فردی و هنجارهای جمعی را نشان می‌دهند.”

مدت زمان انجام طلاق خلع

اگر درخواست طلاق از طرف زن از سوی دادگاه پذیرفته شود، مرد طی بیست روز می تواند نسبت به رای صادر شده اعتراض کند. اگر دادگاه تجدید نظر نیز حکم طلاق صادر کند یا شهور در مدت ۲۰ روزه اعتراضی نکند، حکم طلاق قطعی خواهد شد و زن می‌تواند بعد از آن اجرای صیغه طلاق را درخواست کرده و از شوهر خود جدا شود. البته لازم به ذکر است که حکم طلاق زن قابلیت فرجام‌خواهی دارد و مرد می‌تواند بعد از صدور حکم توسط دادگاه تجدیدنظر رسیدگی برای مرحله سوم را به دیوان عالی کشور بسپارد که در این جا دیگر حکم دیوان عالی نهایی است و شوهر نمی‌تواند برای بار چهارم دوباره درخواست رسیدگی کند.

طلاق بائن خلعی

طلاق خلع در دسته‌بندی طلاق‌های بائن قرار دارد؛ به این معنی که شوهر پس از طلاق نمی‌تواند بدون عقد مجدد به زندگی مشترک برگردد. اما در مدت عده، زن می‌تواند از فدیه‌ای که پرداخت کرده منصرف شود و حق بازگشت شوهر به زندگی را به دست آورد.

تفاوت طلاق خلع و طلاق توافقی

در طلاق توافقی، هر دو طرف به توافق می‌رسند و حقوق مالی و غیرمالی خود را مشخص می‌کنند. در مقابل، در طلاق خلع، محوریت بر کراهت زن از شوهر و پرداخت عوض توسط زن است. همچنین برخلاف طلاق توافقی، طلاق خلع تا زمانی که زن عوض را بازنگرداند، بائن باقی می‌ماند.

طلاق خلع گزینه‌ای حقوقی است که زن می‌تواند در شرایطی که ادامه زندگی مشترک برای او دشوار است، از آن استفاده کند. این نوع طلاق شرایط و ضوابط خاصی دارد که آگاهی از آن برای جلوگیری از مشکلات احتمالی ضروری است. برای اطلاعات بیشتر و مشاوره حقوقی دقیق‌تر، می‌توانید به وب‌سایت دفتر وکالت حمیرا پارسا مراجعه کنید.