عنوان	توضیح
اجرت المثل زن	زن برای کارهایی که وظیفه شرعی ندارد می‌تواند اجرت المثل دریافت کند.
اجرت المثل ایام زوجیت	براساس قانون، اگر زن به دستور شوهر کارهایی را انجام دهد که عرفاً اجرت‌المثل به آنها تعلق گیرد، می‌تواند مطالبه کند.
شرایط دریافت اجرت المثل	در صورتی که زن قصد دریافت اجرت نداشته باشد، مستحق اجرت المثل نمی‌باشد.
نحوه محاسبه اجرت المثل زن	محاسبه توسط کارشناس رسمی دادگستری براساس میزان کارهای انجام‌شده و عرف منطقه انجام می‌شود.
اجرت المثل ایام زناشویی با فوت همسر	حتی پس از فوت زن، ورثه او می‌توانند اجرت المثل را مطالبه کنند.
اجرت المثل ایام زناشویی قبل از طلاق	در صورت درخواست زن و عدم توافق، دادگاه تعیین تکلیف می‌کند.
مطالبه اجرت المثل توسط وکیل	وکیل می‌تواند دادخواست تنظیم و پرونده را به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع دهد.
اجرت المثل در نکاح موقت	بر مبنای توافقات اولیه تعیین می‌شود و در صورت تولد فرزند، حضانت مشخص می‌شود.
دادخواست اجرت المثل	دادخواست اجرت المثل با هزینه دادرسی و بر مبنای میزان مطالبه به دادگاه ارائه می‌شود.
مراحل دادرسی اجرت المثل	تعیین کارشناس و اعتراضات در مراحل مختلف توسط هیئت کارشناسی بررسی می‌شود.

بروزرسانی(1403/07/11)

اجرت المثل زن

در شرح اجرت المثل ایام زوجیت باید بدانیم که زن می تواند نقش پررنگ در زندگی مشترک داشته باشد. در بسیاری از موارد خانه داری و نگهداری فرزندان را زوجه به عهده می گیرد، ولی اکنون بسیاری از زنان بیرون از منزل به شغلی مشغول هستند. زن معمولا در امور منزل مثل: تربیت و نگهداری فرزندان، نظافت منزل، پخت و پز و… نقش ویژه ای دارد. اما جزو وظایف قطعی ایشان محسوب نمی شود. اجرت المثل ایام زوجیت یکی از مهمترین اموری است که در مورد حقوق زوجه مطرح می شود. اجرت المثل ایام زوجیت دستمزد کارهایی است که زوجه در منزل مشترک انجام می دهد. در صورتی که شرعا و عرفا کارهای منزل جزو وظایف خانم محسوب نمی شود. هرگاه زوجه تصمیم به طرح دادخواست اجرت المثل ایام زوجیت نماید باید نکات مهمی را مدنظر قرار دهد که در این مقاله وکیل طلاق بطور کامل توضیح خواهیم داد:

اجرت‌المثل زن چیست؟

اجرت‌المثل به معنای دستمزدی است که زن بابت کارهایی که در طول زندگی مشترک و بدون قصد تبرع (رایگان) انجام داده است، می‌تواند از همسرش مطالبه کند. طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران، این اجرت برای کارهایی در نظر گرفته می‌شود که از لحاظ عرفی جزو وظایف زن نبوده ولی او در دوران زندگی مشترک به انجام آن‌ها پرداخته است.

برای مثال، اگر زنی در طول زندگی مشترک در کارهای خانه مانند نظافت، پخت و پز و مراقبت از فرزندان نقش فعالی داشته باشد و این امور جزو وظایف قراردادی و عرفی او نباشند، می‌تواند با درخواست از دادگاه، مطالبه اجرت‌المثل کند. اجرت‌المثل بیشتر در زمان طلاق و جدایی زوجین مطرح می‌شود و دادگاه با در نظر گرفتن عواملی مانند مدت زندگی مشترک، نوع و میزان کارهایی که زن انجام داده، این دستمزد را محاسبه و حکم به پرداخت آن می‌دهد.

اجرت المثل ایام زوجیت

اجرت المثل ایام زناشویی براساس ماده 336 از قانون مدنی بدین شرح می باشد: چنانچه زوجه کارهایی را که شرعاً به عهده وی نبوده است و عرفاً برای آن کار اجرت المثل تعلق می گیرد، به دستور زوج و با عدم قصد تبرّع انجام داده باشد و برای دادگاه نیز ثابت شود، دادگاه اجرت المثل کارهای انجام گرفته را محاسبه و به پرداخت آن حکم مینماید.
زن برای مطالبه می تواند با مراجعه به دادگاه خانواده و تقدیم دادخواست اجرت المثل خود را مطالبه نماید. قابل ذکر است چنانچه زوجا در حال پیش بردن پروسه طلاق می باشد، قاضی رسیدگی به پرونده طلاق باید تکلیف اجرت المثل زن را روشن نماید.

شرایط دریافت اجرت المثل 

همانطور که اشاره کردیم اجرت المثل زن برای کارها و فعالیت هایی می باشد که در خانه مشترک که از نظر شرعی و عرفی بر عهده وی نمی باشد تعلق می گیرد. میزان اجرت المثل توسط کارشناس محاسبه و تعیین می شود.

برای دریافت اجرت المثل موارد ذیل را در نظر داشته باشید:

• الزام به پرداخت اجرت المثل ویژه کارهایی است که قانونی و مشروع باشد.
• چنانچه زوج بتواند ثابت کند که زوجه از ابتدا قصد دریافت اجرت المثل نداشته است، زوجه مستحق دریافت اجرت المثل ایام زوجیت نمی باشد.
• تعیین اجرت المثل به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع داده می شود.

نحوه محاسبه اجرت المثل زن

برای دریافت اجرت المثل زن، باید به دادگاه مراجعه کرد و دادخواست مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت ارائه نمود. دادگاه صلالحه برای رسیدگی به دادخواست محاسبه اجرت المثل زن، دادگاه خانواده است. به این منظور دادگاه شرایط دریافت اجرت المثل زن را مورد بررسی قرار می دهد و در صورت وجود داشتن شرایط، به پرداخت اجرت المثل حکم می دهد.

البته تعلق اجرت المثل به زن صرفا اختصاص به زمان حیات وی ندارد ؛ به این معنا که حتی در صورت فوت کردن زن، ورثه وی از جمله فرزندانش می توانند اقدام به مطالبه و دریافت اجرت المثل بعد از فوت مادر نمایند.

همچنین نحوه محاسبه اجرت المثل ایام زناشویی به این شکل می باشد که قاضی دادگاه تعیین اجرت المثل را به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع داده و کارشناس با بررسی کامل نظر خود را در رابطه با میزان اجرت المثل زن به قاضی اعلام می نماید. در واقع اجرت المثل زن مقدار مشخصی ندارد. بلکه دادگاه با توجه به میزان کارهای انجام شده، عرف منطقه و مسائلی از این قبیل، به ازای هر سال زندگی مشترک مبلغی را تعیین می کند. مثلا میزان یک میلیون تومان به ازای یک سال زندگی مشترک و و مبلغ کل آن از طریق فرمول محاسبه اجرت المثل حساب می شود که مبلغ یک سال آن را ضرب در تعداد سال های زندگی مشترک زن و شوهر کرده و به پرداخت آن حکم می دهد.

محاسبه اجرت المثل بر مبنای سنوات زندگی زناشوئی است و نحوه محاسبه آن اگر توافقی بین زوجین نباشد. توسط کارشناس با بررسی اموال منقول و غیرمنقول زوج تعیین میشود.

محاسبه آنلاین اجرت‌المثل ایام زوجیت

با توجه به پیچیدگی‌های محاسبه اجرت‌المثل، استفاده از ابزارهای محاسبه آنلاین اجرت‌المثل ایام زوجیت می‌تواند به زوجین کمک کند تا به راحتی برآوردی از مبلغ اجرت‌المثل داشته باشند. البته این ابزارها معمولاً یک تخمین ارائه می‌دهند و نمی‌توانند جایگزین دقیق دادگاه باشند، زیرا دادگاه بر اساس شرایط خاص هر زوج، تعیین نهایی را انجام می‌دهد.

برای محاسبه اجرت‌المثل به‌طور آنلاین، باید اطلاعاتی مانند مدت زمان زندگی مشترک، نوع فعالیت‌ها، میزان درآمد شوهر و میزان تلاش زن برای اداره خانه وارد شود. در نهایت، این ابزارها با در نظر گرفتن موارد ذکر شده، مبلغ تقریبی اجرت‌المثل را محاسبه می‌کنند.

اجرت المثل ایام زناشویی با فوت همسر

اگر چه طبق مواد 336 و 337 قانون مدنی اجرت المثل تعریف و قابلیت وصول دارد و صراحت ماده 198 قانون آئین دادرسی مدنی میگوید. هرگاه دین یا حقی به عهده کسی ثابت شد اصل بر بقای آن است لذا منوط به ماترک و تعداد ورثه دارد که فرضاً اگر مهریه و اجرت المثل یکجا مطالبه شود و از ماترک حتی برای افراد صغیر چیزی باقی نماند قانونگذار اختیارات لازم را برای اتخاذ تصمیم در اینگونه موارد به قاضی تفویض نموده است.

اجرت المثل ایام زناشویی قبل از طلاق

اجرت المثل ایام زناشویی قبل از طلاق توافقی هم شرایط خاص خود را دارد و در صورت درخواست زن، با توافق طرفین امکان پذیر است. با توجه به شرح کاملی که داده شد، هنگام جدا شدن محاسبه می شود. مگر دادگاه به حکم ضرورت تشخیص دیگری بدهد که قانونگذار میگوید قضات برای رسیدن به علم و یقین و صدور هرگونه حکم و احقاق حق از هیچ راهکاری قانونی منع و محدود نشده اند.

مطالبه اجرت المثل ایام زناشویی توسط وکیل

مطالبه اجرت المثل ایام زناشویی توسط وکیل طلاق با تنظیم دادخواست و ارجاع به کارشناس رسمی دادگستری جهت تعیین میزان آن انجام می شود.
کارشناس دادگاه نیز با توجه به ارزش کارهای انجام شده، توسط زن، مبلغی را به طور سالیانه، تعیین کرده و آن مبلغ را در سال های زندگی مشترک ضرب می کند تا مبلغ اجرت المثل کامل زن مشخص شود. لازم به ذکر است که در تعیین مبلغ اجرت المثل ایام زناشویی، در سال۱۴۰۱​، شاغل بودن زن و میزان همکاری و همیاری وی با همسر در زندگی مشترک و انجام سایر اموری که جزء وظایف شرعی و قانونی زن نبوده اند، نیز مد نظر قرار می گیرد. وکیل طلاق تمامی امور اجرت المثل را در دادگاه خانواده یه انجام می رساند. شرایط زندگی اعم از مدت زمان زندگی مشترک، جایگاه اجتماعی زن و… بطور کامل بررسی می شود.

اجرت المثل در نکاح موقت

اجرت المثل ایام زناشویی نکاح موقت بین زن و مرد بر اساس توافقات اولیه برای اینگونه موارد بوده و حتی در صورت تولد فرزند باید تعهد حضانت بعدی مشخص شود و مخارج و نحوی ملاقات و غیره نیز در زمره توافقات بین نکاح کنندگان است. اجرت المثل در نکاح موقت معمولاً به توافقات اولیه بین طرفین بستگی دارد. در این نوع ازدواج، برخلاف نکاح دائم، زن و مرد می‌توانند شرایط مالی و سایر تعهدات را از قبل تعیین کنند. اگر زنی در نکاح موقت درخواست اجرت المثل کند، باید ثابت شود که وظایفی را که به طور شرعی بر عهده‌اش نبوده است، به درخواست شوهر انجام داده و در این رابطه قصد تبرع (بدون مزد کار کردن) نداشته است. در چنین شرایطی، دادگاه می‌تواند دستور پرداخت اجرت المثل را صادر کند.

در نکاح موقت، اگر زنی درخواست اجرت المثل کند، باید توجه داشت که تعهدات مالی از جمله مهریه و نفقه ممکن است به طور توافقی تعیین شده باشد. همچنین، در صورت تولد فرزند، تعهدات مربوط به حضانت و مخارج نیز باید مشخص گردد.

دادخواست دعوی اجرت المثل

دادخواست دعوی اجرت المثل زمانی ارائه می‌شود که زن بخواهد برای فعالیت‌ها و خدماتی که در طول زندگی زناشویی انجام داده است، دستمزدی طلب کند. این فعالیت‌ها شامل خانه‌داری، پخت و پز، تربیت فرزندان و دیگر کارهایی می‌شود که از نظر شرعی و قانونی جزو وظایف زن نبوده است.

در دادخواست دعوی اجرت المثل، زن باید بتواند اثبات کند که این خدمات به درخواست شوهر و بدون قصد تبرع انجام شده است. برای ارائه این دادخواست، زن می‌تواند به دادگاه خانواده مراجعه کند و مستندات مربوطه را ارائه دهد. پس از آن، دادگاه کارشناس رسمی دادگستری را برای بررسی و تعیین مبلغ اجرت المثل منصوب می‌کند. دادخواست دعوی اجرت المثل ایام زناشویی به میزان 3 تا 5/3 درصد ابطال تمبر است که بعنوان هزینه دادرسی میباشد و اگر تا 20 میلیون تومان باشد توسط شورای حل اختلاف و در صورت مازاد بر 20 میلیون تومان توسط دادگاههای عمومی (حقوقی) اقامه میشود.

نکات کلیدی در تنظیم دادخواست اجرت المثل:

• بیان مشخصات طرفین و زمان شروع زندگی مشترک
• ذکر خدمات ارائه‌شده توسط زن که وظیفه شرعی و قانونی وی نبوده است
• اشاره به عدم دریافت مزد و تقاضای ارجاع امر به کارشناس برای تعیین اجرت المثل

بیشتر بخوانید: فدیه در طلاق

مراحل دادرسی اجرت المثل

مراحل دادرسی اجرت المثل ایام زناشویی عبارتست از تعیین کارشناس و بررسی اوضاع و احوال ملک یا محل یا نوع موضوع که البته تا سه مرحله نظریه کارشناس قابل اعتراض است و اینگونه موارد بدواً توسط یک کارشناس سپس هیئت 3 نفر و سرانجام هیئت 5 تا 7 نفره قطعی میشود.

مراحل دادرسی اجرت المثل شامل چندین مرحله است که در ادامه توضیح داده می‌شود:

1. تقدیم دادخواست به دادگاه خانواده: زن باید دادخواست خود را به دادگاه خانواده ارائه دهد و درخواست بررسی و تعیین اجرت المثل را کند.
2. تعیین کارشناس رسمی دادگستری: دادگاه برای بررسی دقیق‌تر و تعیین میزان اجرت المثل، کارشناس رسمی دادگستری را منصوب می‌کند تا ارزش خدمات انجام‌شده را محاسبه کند.
3. بررسی شرایط و اسناد توسط کارشناس: کارشناس دادگستری با توجه به مدارک و شواهد ارائه‌شده توسط زن، بررسی می‌کند که آیا خدماتی که زن ارائه داده جزو وظایف شرعی و قانونی او نبوده و به درخواست شوهر بوده است یا خیر.
4. ارائه گزارش کارشناسی به دادگاه: کارشناس پس از بررسی و محاسبه، گزارش خود را به دادگاه ارائه می‌دهد که شامل تعیین مبلغ اجرت المثل بر اساس مدت زمان زندگی مشترک، شرایط زن و سایر عوامل مؤثر است.
5. صدور حکم دادگاه: پس از دریافت گزارش کارشناسی، دادگاه تصمیم نهایی را در خصوص اجرت المثل صادر می‌کند و مرد را موظف به پرداخت مبلغ تعیین‌شده می‌کند.
6. اعتراض به نظریه کارشناسی: در صورت اعتراض هر یک از طرفین به نظریه کارشناس، پرونده به هیئت کارشناسی ارجاع داده می‌شود و در صورت اعتراض مجدد، به هیئت 3 یا 5 نفره کارشناس سپرده خواهد شد.

این مراحل به زن کمک می‌کند تا حقوق خود را برای خدماتی که در طول زندگی زناشویی انجام داده است، مطالبه کند.

نظریه مشورتی در خصوص اجرت‌المثل ایام زوجیت

نظریه مشورتی توسط کارشناسان حقوقی و قضات درباره موارد خاص حقوقی ارائه می‌شود تا بتوان به‌درستی و به صورت منسجم‌تر در دادگاه‌ها تصمیم‌گیری کرد. در خصوص اجرت‌المثل ایام زوجیت، چندین نظریه مشورتی توسط قضات و کارشناسان دادگستری ارائه شده است. این نظریه‌ها غالباً به این نکات تأکید دارند:

1. اجرت‌المثل تنها در صورتی به زن تعلق می‌گیرد که او کارهای خانه را بدون قصد تبرع انجام داده باشد.
2. در صورتی که زن بدون درخواست شوهر کارهای خانه را انجام دهد، فرض بر این است که کارها به صورت رایگان بوده و اجرت‌المثل به او تعلق نمی‌گیرد، مگر آنکه زن اثبات کند قصد داشته در قبال آن‌ها اجرت دریافت کند.
3. اگر زن در دادگاه درخواست اجرت‌المثل کند، باید شواهدی مبنی بر انجام کارها و نیت غیرتبرعی خود ارائه دهد.

این نظریه‌های مشورتی به دادگاه‌ها کمک می‌کنند تا براساس قوانین موجود، به‌درستی درباره پرونده‌های اجرت‌المثل تصمیم بگیرند.

رای وحدت رویه اجرت‌المثل ایام زوجیت

در پرونده‌های مرتبط با اجرت‌المثل ایام زوجیت، ممکن است آرای متفاوتی از سوی دادگاه‌های مختلف صادر شود. در چنین مواردی، رای وحدت رویه به منظور ایجاد یکنواختی و هماهنگی در صدور احکام صادر می‌شود.

رأی وحدت‌ رویه شماره ۷۷۹ـ ۱۵/۵/۱۳۹۸ هیأت‌ عمومی دیوان ‌عالی ‌کشور

با توجه به تأکید قانونگذار در صدر ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده مصوب ۱/۱۲/۹۱ بر شروط ضمن عقد نکاح و مندرجات سند ازدواج، جمع شرط تنصیف دارایی که ضمن عقد نکاح مقرر شده با اجرت‌المثل کارهای انجام گرفته توسط زوجه موضوع تبصره الحاقی به ماده ۳۳۶ قانون مدنی(یا نحله بدل از آن) تنافی و تعارض ندارد، بنابراین تعیین اجرت‌المثل کارهای زوجه از سوی دادگاه او را از حقوق استحقاقی ناشی از شرط تنصیف دارایی محروم نمی‌سازد و در چنین مواردی دادگاه باید علاوه بر تعیین اجرت‌المثل کارهایی که زوجه انجام داده، نسبت به حقوق او ناشی از آن شرط نیز رسیدگی و تعیین تکلیف نماید. بر این اساس رأی شعبه دوازدهم دیوان عالی کشور در حدی که با این نظر انطباق دارد به اکثریت آراء صحیح و موافق قانون تشخیص می‌گردد. این رأی طبق ماده ۴۷۱ قانون آیین دادرسی کیفری در موارد مشابه برای شعب دیوان عالی کشور و دادگاه‌ها و سایر مراجع اعم از قضایی و غیر آن لازم‌الاتباع است.

هیأت‌ عمومی دیوان‌ عالی‌ کشوررای وحدت رویه باعث شده است که دادگاه‌ها از تصمیمات متفاوت و گاه متناقض در خصوص اجرت‌المثل پرهیز کنند و این موضوع را به شکل یکنواخت‌تری بررسی و حل‌وفصل کنند.

نمونه فرم دادخواست اجرت المثل ایام زوجیت

ریاست محترم دادگاه خانواده ؛

با سلام ؛

اینجانب به موجب سند عقدنامه شماره…………………….. به تاریخ…………………….. به عقد دائم آقای……………………..در امده ام و از زمان شروع زندگی مشترک به تاریخ……………………………….. تا حال حاضر به دستور ایشان و بدون قصد تبرع، کلیه امور خانه داری اعم از آشپزی، نظافت و نگهداری و تربیت فرزندان که به لحاظ شرعی و قانونی وظیفه اینجانب نبوده است را به انجام رسانده ام ؛ اما تا کنون هیچ گونه مزدی بابت انجام این امور دریافت نکرده ام. حال از دادگاه محترم تقاضا دارم که مستند به مواد 336 قانون مدنی و ماده 29 قانون حمایت خانواده و با ارجاع امر به کارشناسی مبلغ اجرت المثل ایام زوجیت اینجانب تعیین و حکم به پرداخت آن توسط خوانده به علاوه جمیع هزینه های دادرسی از جمله هزینه کارشناسی صادر گردد.

مشاوره حقوقی با وکیل اجرت المثل

با توجه به توضیحات ارائه شده در مورد اجرت المثل برای دریافت اطلاعات بیشتر و مشاوره حقوقی با وکیل در مورد اجرت المثل می توانید با ما تماس بگیرید. دفتر وکالت حمیرا پارسا وکیل پایه یک دادگستری اماده ارائه خدمات حقوقی می باشد. مشاوره حقوقی حضوری در زمینه اجرت المثل ایام زناشویی ارائه می شود. وکیل اجرت المثل آماده ارئه خدمات حقوقی و مشاوره حقوقی می باشد.

منبع رای وحدت رویه: https://dotic.ir